Kolesterol Nedir?
Kolesterol insan ve hayvan hücrelerinde bulunan bir yağ türüdür. Dışarıdan besinlerle alınabildiği gibi vücut tarafından da üretilmektedir. Tüm vücutta yaygın olmak üzere en çok beyin, sinirler, kalp, bağırsaklar ve kaslarda bulunur. Hücre zarının yapısına katılmakla beraber kortizon ve seks hormonlarının, D vitamininin, safranın yapısına da katılmaktadır.
Kolesterol yağ türevi bir madde olduğu için suda çözünemez. Bu nedenle kanda serbest halde taşınamaz ve taşıyıcı proteine ihtiyaç duyar. Karaciğerde üretilen lipoproteinlere bağlanarak kanda taşınması gerçekleştirilir. Bunlar bağırsaklardan karaciğere, karaciğerden vücut dokularına taşınır.
HDL lipoproteini besinlerle aldığımız kolesterolü karaciğere, LDL lipoproteini de karaciğerden vücuda taşır. LDL vücuda taşınan kolesterolü gösterdiği için kötü kolesterol olarak adlandırılır. Fazla kolesterol vücutta depolanır ve damar tıkanmalarına neden olur. HDL karaciğere işlenmeye giden kolesterolü gösterdiği için iyi huylu kolesterol olarak adlandırılır.
LDL kolesterolün yüksek, HDL kolesterolün düşük olması durumunda kalp hastalıkları riski artmaktadır. Yüksek kolesterol damar duvarında kolesterol plakları tutulması sebep olur. Damar tıkanmasına ikincil olarak kalp krizi, inme, böbrek yetmezliği, felç ve birçok hastalığa sebep olmaktadır.
Yüksek Kolesterol Hastalığının Belirtileri
Tıkanan damara bağlı olarak faklı belirtiler gözlenmektedir. Kalbi besleyen koroner damarlar tıkanırsa
sol kola vuran göğüs ağrısı, beyin damarlarında inme ve felç, böbrek damarlarında görülürse bilinç bulanıklığı, göz damarlarında görülürse görme bulanıklığı hatta körlük dahi görülebilmektedir.
Kolesterol Neden Yükselmektedir?
Kolesterolü en çok hayvansal gıdalar ve yağlar artırmaktadır. Ayrıca yaşam tarzı, şişmanlık, sigara kullanımı, ailede kolesterol yüksekliği görülmesi, yaş, yüksek tansiyon, diyabet, bazı böbrek ve tiroid hastalıkları gibi faktörler yüksek kolesterol için büyük risk oluşturmaktadır.
Yüksek Kolesterol Hastalığının Tedavisi
Tedavi iki basamaktan oluşmaktadır. İlk basamak yaşam koşullarının düzenlenmesi, ikinci basamak ise ilaç tedavisidir. Yaşam koşulları düzenlenmesinin ilaç tedavisine göre daha çok işe yaramaktadır. O yüzden bu maddeleri önemsemelisiniz.
Yaşam Koşulları Düzenlenmesi:
- Hayvansal yağ tüketimini kısıtlayın
- Haftada en az üç gün günde yarım saat orta zorlukla kardiyo(koşma,yüzme,bisiklet binme,ip atlama vb.) egzersizleri yapın
- Fazla kilolarınızdan kurtulun
- Sigara kullanımını bırakın.
Eğer bunları yaptıktan sonra hastalığınız devam ederse bunların yanında ilaç tedavisi de başlanmaktadır. Bunları yapmadan sadece ilaç tedavisinin başarılı olma ihtimali düşüktür.
İlaç Tedavisi: Kullanılan ana ilaç sınıfları, statinler, fibratlar, nikotinik asitler ve omega-3 yağ asitleridir. Statinler , kolesterol ve LDL üretimini azaltarak etki göstermektedir. Bunlar, vücut tarafından iyi tolere edilir ve yüksek kolesterol ve LDL değerleri için kullanılırlar. Kas ağrıları gibi yan etkileri olabilmektedir. Fibratlar , VLDL’lerin atılmasına yardımcı olur, fakat kolesterol üzerindeki etkisi düşüktür. Nikotinik asit ise VLDL değerlerini düşürmeye ve HDL değerlerini yükseltmeye yardımcı olmaktadır. Yan etkileri (kaşıntı, yüz kızarması, karaciğer sorunları) yüzünden kullanımı sınırlanmaktadır. Omega 3 yağ asitleri (reçetesiz balık yağı takviyeleri) yüksek trigliserid, düşük HDL ve orta kolesterol değerlerine sahip hastalara yardımcı olmaktadır.
